Ο αείμνηστος Δάσκαλος Ευάγγελος Παπανούτσος είχε δώσει στο βιβλίο του "Δρόμοι ζωής "την ουσία του δασκάλου..
"Δάσκαλος δεν είναι αυτός που μαθαίνει στα παιδιά μας τα σχολικά γράμματα,μουσική ξιφασκία,καλούς τρόπους..Αυτά τα μαθήματα είναι εξωτερικά,,Μένουν στην επιφάνεια σαν τα ρούχα που φορούμε.Δεν εισχωρούν παράμεσα στην ψυχή μας,δεν μας πλάθουν,δεν διαμορφώνουν αυτό που λέμε προσωπικότητα:Πνεύμα ,ήθος ,χαρακτήρα.Εκτός αν εκείνοι που τα προσφέρουν δεν περιορίζονται στην απλή μετάδοση γνώσεων αλλά τα χρησιμοποιούν ως μέσα να για να πετύχουν το στόχο της διαμόρφωσης της προσωπικότητας."
Δάσκαλος για τον Παπανούτσο είναι :"..αυτός που παραμένοντας ενήλικος μπορεί να γίνεται παιδί και κάθε χρόνο με τα νέα παιδιά που έρχονται στα χέρια του να γίνεται παιδί.Τούτο μπορούμε να το διατυπώσουμε και αλλιώς.Ο αληθινός δάσκαλος ενηλικιώνεται παραμένοντας παιδί στην ψυχή,ανθρωπος δηλαδή εύπλαστος,δροσερός,αγνός.Αδύνατο να φανταστεί κανείς πόσο δύσκολο ,σχεδόν υπεράνθρωπο είναι αυτό που του ζητούμε ,να συνθλίψει μέσα του το χρόνο,να γερνάει φυσιολογικά και όμως να μένει νέος στην ψυχή για να μπορέσει να έχει πρόσβαση στα αισθήματα,στις σκέψεις ,στις επιθυμίες του νέου ανθρώπου που θα διαπαιδαγωγήσει ,να τον καταλαβαίνει,να χαίρεται,να διασκεδαζει μαζί του ,να σκέπτεται τις σκέψεις του,να να επιθυμεί τις επιθυμίες του,να πονάει τον πόνο του..."
Επίσης ο ίδιος στο βιβλίο του παρακάτω αναφέρει ότι "...Επίσης πετυχημένος είναι ο δάσκαλος που έκανε με το έργο του τόσο ώριμο το μαθητή του ώστε εκείνος να μην τον χρειάζεται πια...Ο θρίαμβος του δασκάλου είναι να κάνει τον νέο άνθρωπο αυθύπαρκτο και ανεξάρτητο -στον τρόπο που μεθοδεύει τις παρατηρήσεις και τις σκέψεις του ,στον τρόπο που κάνει τις εκτιμήσεις του,που καταρτίζει το πρόγραμμα της δράσης του,που σημασιολογεί τη ζωή ώστε να μην έχει πλεον ανάγκη από χειραγώγηση και ούτε από τον ίδιο τον δάσκαλο του..
Τελευταίο ο Παπανούτσος εκθέτει το πιο σημαντικό..Την αγάπη για το παιδί.."Άφησα τελευταία την κύρια ιδιότητα(ορθότερα την πρώτη αρετή)του δασκάλου..Την αγάπη για το παιδί..Στο παιδί που δεν έιναι δικό του αλλά γίνεται δικό του όταν συνδεθεί με την παιδευτική σχέση.Στο παιδί ως παιδί που ως ένα νέο και τρυφερό βλαστάρι που δεν έχει ακόμα ξεδιπλώσει τα φύλλα του αλλά κλείνει μέσα του τόσους θησαυρούς -νοημοσύνης ,ευαισθησίας-δραστηριότητας-και περιμένει τη δική του στοργή και φροντίδα για να ανθοβολήσει,να αναπτυχθεί και να ολοκληρωθεί.Είναι απίστευτο με πόση αγάπή(ανιδιοτελή,θερμή,αφειδώλευτη)αφοσιώνεται ο αληθινός δάσκαλος στους μαθητές του.Το παιδί που του εμπιστεύτηκαν να διδάξει γίνεται ο άξονας της ζωής του,αυτό της δίνει περιεχόμενο και γίνεται ο άξονας της ζωής του..
Επίσης ο ίδιος μεγάλος δάσκαλος στο δοκίμιο "Πρωτοβουλία και οίστρος ..Ιδού το μάθημα¨ αναφέρει χαρακτηριστικά: " Κατάλαβε το καλά, και κλείσε αυτή την αλήθεια μέσα στην ψυχή σου, ότι η διδασκαλία ανήκει στην κατηγορία των πνευματικών έργων όπου το καλό αποτέλεσμα είναι προϊόν έμπνευσης και δημιουργικού οίστρου. Με μια λέξη: είναι δημιουργία. Και ο άξιος δάσκαλος: δημιουργός. Αυτό πρέπει να σκέπτεσαι όταν αρχίζεις όχι μόνο μια σειρά μαθημάτων, αλλά και το κάθε μάθημα, κάθε ώρα διδασκαλίας. Δε θα εργαστείς απάνω σε γνωστές και πολυμεταχειρισμένες, στερεότυπες φόρμες και φόρμουλες (όπως: ο τεχνίτης στα «βάναυσα» έργα), αλλά θα δημιουργήσεις πάντοτε κάτι νέο και πρωτότυπο, κάτι που δεν είχε, δεν μπορούσε να έχει γίνει ως τώρα (όπως ο αληθινός ποιητής στα «ευγενή» έργα του πνεύματος)."
Και παρακάτω στο ίδιο δοκίμιο αναφέρει τη προπαρασκευή ενός δασκάλου..Προσπερνάω την πρώτη που αναφέρεται στον τρόπο οργάνωσης της διδασκαλίας που γίνεται όταν αρχίζει και ξετυλίγεται αβίαστος και παραγωγικός ο ευρετικός διάλογος (όπως τον ονομάζει)με τους μαθητές μας κατά τη διερεύνηση ενός θέματος και συζήτηση των αποριών..Πηγαίνω στη δεύτερη προπαρασκευή που θέτει ..
"Η δεύτερη, η πιο ουσιαστική και η πιο κουραστική, δε γίνεται, δεν μπορεί να γίνει την παραμονή της διδασκαλίας σου, αλλά κρατάει χρόνια πολλά, όσα θα διαρκέσει η επαγγελματική σου ζωή. Πρέπει να κατακτήσεις εις βάθος την «ύλη» που θα διδάξεις, με τη συστηματική και αδιάκοπη μελέτη και οικείωση της μεθόδου και των πορισμάτων της αντίστοιχης επιστήμης. Ανησυχείς για τη μορφή- είσαι βέβαιος ότι κατέχεις το περιεχόμενο της διδασκαλίας σου;
Πρόσεξε εδώ αυτό το ρήμα: «κατέχω» (το περιεχόμενο, την ύλη
της διδασκαλίας μου). Αμφιβάλλω αν πολλοί συνάδελφοι σου έχουν συλλάβει το
νόημα του. Έχω «κατακτήσει» και «κατέχω» το τι θα διδάξω σημαίνει πολλά, πάρα
πολλά πράγματα. Και πριν απ” όλα άσβεστη δίψα μάθησης και μόχθο δυσπερίγραπτο.
Αυτή την προετοιμασία σου ζητώ. Πώς γίνεται;
Ασφαλώς όχι με τα σχολικά εγχειρίδια και με τις κοινές
εγκυκλοπαίδειες, ή με τους «Θησαυρούς» της διδακτέας ύλης, που σταχυολογούν
(από τέταρτο και πέμπτο χέρι) οι εμπορευόμενοι το βιβλίο της αγοράς. Μην
καταδεχτείς ποτέ τέτοια «βοηθήματα» – κινδυνεύεις να γίνεις καταγέλαστος στην
τάξη, γιατί θα βρεθούν μαθητές σου να ξέρουν (από τη βιβλιοθήκη του πατέρα τους
ή από την τηλεόραση) περισσότερα από σένα. Τα επιστημονικά συγγράμματα και τα
επιστημονικά περιοδικά θα είναι οι δικές σου πηγές. Που δεν προσπελάζονται
εύκολα και πρέπει διαρκώς να ανανεώνονται, γιατί στους χρόνους μας η Επιστήμη
προχωρεί γρήγορα και με μεγάλο διασκελισμό."
Ο Παπανούτσος δεν τα λεγε τυχαία όλα αυτά..Δεν είναι η τεχνολογία,ή τα επιπλέον πτυχία και βεβαιώσεις που κάνουν τον δάσκαλο ΔΑΣΚΑΛΟ..Είναι όλα αυτά που αναφέρθηκαν πιο πάνω..Είναι η ίδια η αγάπη για το παιδί ..Δεν μπορείς να θεωρείς καλό δάσκαλο αυτόν που έχει ένα επιπλέον προσόν..Ο καλός δάσκαλος είναι αυτός που προσπαθεί να οδηγήσει το παιδί σε ένα άλλο επίπεδο σκέψης ..Με του να του παρέχουμε δασκάλους με επιπλέον χαρτιά δεν σημαίνει ότι θα του παρέχεις καλύτερη παίδευση αν δεν υπάρχουν όλα όσα παρέθεσα πιο πάνω Αυτό δεν πρέπει να το προσπέράσει κανένας δάσκαλος ποτέ.
