Εκρηξη του Ηφαιστέιου της Αγίας Ελένης το 1980
Κρακατόα
Το μικρό ηφαιστειακό νησί Κρακατόα (Krakatoa, στα ινδονησιακά: Krakatau), βρίσκεται μεταξύ της Ιάβας και της Σουμάτρας στην Ινδονησία.
Κάποτε το νησί ήταν μεγαλύτερο, αλλά τη νύχτα της 26ης Αυγούστου του 1883 ανατινάχτηκε καθώς το νησί ήταν η κορυφή ενός ηφαιστείου. Η ανατίναξη προήλθε από μία έκρηξη τόσο βίαιη, που μεγάλο μέρος της κορυφής τινάχτηκε ψηλά στον αέρα.
Από το 1877 το ηφαίστειο αυτό, έπειτα από μία περίοδο ησυχίας 200 ετών, άρχισε θορυβώδεις προειδοποιήσεις. Κανείς όμως δε φαντάστηκε ότι η έκρηξη αυτή θα ήταν μία από τις βιαιότερες των νεότερων χρόνων. Όταν, ύστερα από 36 ώρες, έπαψαν οι εκρήξεις, το μισό νησί είχε εξαφανιστεί.
Οι κρότοι των εκρήξεων ακούστηκαν σε απόσταση 5.000 χιλιομέτρων. Ηφαιστειακή σποδός είχε εκτιναχθεί σε ύψος 30.000 μέτρων κι ήταν τόσο πολλή, που ακόμα και το μεσημέρι μία περιοχή εκατοντάδων χιλιομέτρων γύρω από το νησί ήταν σκοτεινή σαν να ήταν νύχτα. Πολλές μέρες μετά τις εκρήξεις, έπεφταν ηφαιστειακά αναβλήματα στα καταστρώματα των πλοίων που έπλεαν ανοιχτά του νησιού.
Η πιο αδρή τέφρα κατακάθισε γρήγορα, αλλά η πιο λεπτή ταξίδεψε με τα σύννεφα γύρω στη Γη και έκανε για αρκετό καιρό τις δύσεις του Ήλιου πιο κόκκινες από τις συνηθισμένες, ώσπου κατακάθισε κι αυτή.
Τις μεγαλύτερες όμως καταστροφές επέφεραν όχι οι ίδιες οι εκρήξεις, αλλά τα τεράστια τσουνάμι, που οι εκρήξεις αυτές προκάλεσαν στον ωκεανό. Ολόκληρα τείχη νερού ύψους 15 μέτρων επέπεσαν πάνω στις γύρω ακτές. Τριακόσια χωριά καταστράφηκαν τελείως και 36.417 άτομα πνίγηκαν από τα μεγάλα κύματα.
Το ηφαίστειο Κρακατόα εινα ακόμα ενεργό και καπου κάπου μας θυμίζει ότι η γη κρύβει πολύ δύναμη μέσα της
Σήμερα, το Ανάκ Κρακατόα, ο κώνος που δημιουργήθηκε μετά την έκρηξη από τον κρατήρα του αρχικού ηφαιστείου, αποτελεί δημοφιλή τουριστική ατραξιόν παρά το γεγονός ότι είναι ακόμα ενεργό
Το Κρακατόα εξερράγη με δύναμη 13.000 ατομικών βομβών όπως αυτή της Χιροσίμα, σκορπώντας 25 κυβικά χιλιόμετρα λειωμένων βράχων, στάχτης και αερολύματα θειικού άλατος. Παρήγαγε τον ισχυρότερο ήχο που έχει καταγραφεί ποτέ στον πλανήτη: ο ορυμαγδός της έκρηξης ακούστηκε μέχρι την Αυστραλία που απέχει 3.600 χιλιόμετρα μακριά.
Η ισχύς της έκρηξης υπολογίστηκε ότι ήταν υπερδιπλάσια και από την έκρηξη της ισχυρότερης υδρογονοβόμβας. Οι στάχτες έφτασαν έως τη Νέα Υόρκη, ενώ το επίπεδο της θάλασσας ανέβηκε στο Αγγλικό Κανάλι.
Πέτρες των 30 κιλών έπεσαν σε γειτονικά νησιά 80 χλμ μακριά, ενώ τότε δημιουργήθηκε το πρώτο μεγαλύτερο και πιο καταστροφικό παλιρροϊκό κύμα (τσουνάμι) της ιστορίας, με κύματα 40 μέτρων που έτρεχαν με φοβερή ταχύτητα και ισοπέδωσαν εκατοντάδες παράκτια χωριά.
Επί δύο χρόνια, λόγω της σκόνης ψηλά στην ατμόσφαιρα, το φεγγάρι εμφανιζόταν μπλε, και μερικές φορές πράσινο. Το νησί Κρακατόα, που βρίσκεται ανάμεσα στην Ιάβα και τη Σουμάτρα, σχίστηκε στα δύο και τινάχτηκε στον αέρα
Η έκρηξη του ηφαιστείου ενέπνευσε επίσης διάφορες ιστορίες σε συγγραφείς και παραγωγούς ταινιών, οι οποίες είτε είναι μύθοι είτε όχι αποτελούν μέρος της παράδοσης του Κρακατόα, που βρίσκεται πάνω στην ίδια γραμμή του ρήγματος το οποίο ευθύνεται για τον σεισμό του 2004 στη θαλάσσια περιοχή ανοιχτά της Σουμάτρας.
Σύμφωνα με τους επιστήμονες, πάντως, η στάθμη της θάλασσας θα ήταν ψηλότερη και οι ωκεάνιες θερμοκρασίες θα ήταν θερμότερες τον 20ο αιώνα εάν το ηφαίστειο Κρακατόα δεν είχε εκραγεί. Το Ανάκ Κρακατόα «καπνίζει»
Όποιος ανέβει σήμερα στο Ανάκ Κρακατόα (σ.σ.: Παιδί του Κρακατόα), ό,τι απέμεινε δηλαδή από τον παλιό κρατήρα, θα δει να αναδύεται καπνός και ατμοί. Το ηφαίστειο είναι ενεργό.
Οι επιστήμονες, ωστόσο, δεν ανησυχούν ιδιαίτερα, καθώς όπως λένε θα χρειαστούν αρκετά χιλιάδες χρόνια έως ότου αποκτήσει το αρχικό του μέγεθος και τη δυνατότητα να οδηγηθεί σε έκρηξη και να καταρρεύσει ξανά.
«Το Ανάκ Κρακατόα αποτελεί ένα από τα πολλά στάδια ανάπτυξης του ηφαιστείου πριν από μια νέα καταστροφική ηφαιστειακή έκρηξη» λένε, σπεύδοντας να προσθέσουν όμως ότι «αργά ή γρήγορα ένα τέτοιο συμβάν θα επαναληφθεί»…
Pinatubo
Όταν στο ηφαίστειο Πινατούμπο στις Φιλιππίνες έγινε έκρηξη το 1991, προκάλεσε έναν καταρράκτη κλιματικών γεγονότων, που ανάγκασε την παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας να μειωθεί κατά περίπου 6 χιλιοστά σε ένα χρόνο. Έτσι λένε ερευνητές που καθοδηγούνται από τον John Church, έναν θαλάσσιο και ατμοσφαιρικό ερευνητή στο Ανταρκτικό Κέντρο Κλίματος και Οικοσυστημάτων στην Τασμανία.
Η έκρηξη αποδέσμευσε τεράστια ποσά μικροσκοπικών σωματιδίων, τα οποία ονομάζονται αερολύματα, στην ατμόσφαιρα, σκεδάζοντας τις ακτίνες του ήλιου και οδηγώντας σε μια μείωση της θερμότητας που έφθανε στην επιφάνεια του πλανήτη. Κατά συνέπεια, οι θάλασσες ψύχθηκαν και έπαθαν συστολή.
