Κάθε τάξη του Δημοτικού Σχολείου έχει όσον αφορά τη διδασκαλία της γραμματικής τους δικούς της στόχους οι οποίοι αφού κατακτηθούν στην προηγούμενη τάξη εμπλουτίζονται με περισσότερα στοιχεία στις επόμενες τάξεις..( Σπειροειδής διάταξη )..Παρακάτω θα βρείτε τους στόχους της γραμματικής για τις τάξεις από τη Γ έως την ΣΤ τους οποίους θα πρέπει να κατακτούν χρονιά προς χρονιά οι μαθητές μας..Μέσα στο γλωσσικό μάθημα γίνεται η επεξεργασία όλων των γραμματικών φαινομένων με τα μέσα αλλά και με τον τρόπο που θα επιλέξει ο δάσκαλος/α (γραπτό προφορικό ,παιγνιώδη)
Οι στόχοι που δίνονται παρακάτω είναι σύμφωνα με τα επίσημα ΑΠΣ/ΔΕΠΠΣ του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που συνοδεύουν τα νέα βιβλία..Δεν είναι στόχος η εκμάθηση κανόνων αλλά ο μαθητής μέσα από τις δραστηριότητες να μπορεί να εξάγει ο ίδιος τον κανόνα και να εμπεδώσει τη χρήση του κάθε φαινομένου..
Οι στόχοι της γραμματικής στην Γ και Δ τάξη..
Ο μαθητής ασκείται βαθμιαία, ώστε να είναι σε θέση να:
Αισθητοποιεί με πρακτικό και παιγνιώδη τρόπο την έννοια της γλωσσικής δομής.
Αντιλαμβάνεται τις δυνατότητες αφαίρεσης, προσθήκης και αλλαγής της σειράς στοιχείων μιας πρότασης, καθώς τις δυνατότητες μετασχηματισμού της για τις ανάγκες της επικοινωνίας.
Αναγνωρίζει το θέμα και την κατάληξη και δημιουργεί οικογένειες λέξεων
Διαπιστώνει εμπειρικά τις νοηματικές σχέσεις κειμένου – ενότητας - παραγράφου – περιόδων.
Διαπιστώνει ότι ο λόγος οργανώνεται γύρω από το όνομα και το ρήμα.
Αναγνωρίζει τα δομικά συστατικά μιας πρότασης.
Συνειδητοποιεί πως η πρόταση παράγεται και λειτουργεί ως μονάδα επικοινωνίας μέσα σε συμφραζόμενα και σε πραγματικές περιστάσεις.
Αναγνωρίζει τα δομικά συστατικά μιας παραγράφου
Αναγνωρίζει τα συστατικά των παραγράφων και συνειδητοποιεί το ρόλο των κειμενικών δεικτών στη σύνδεση των παραγράφων.
Αντιλαμβάνεται ότι η επιλογή, η συχνότητα των τύπων των συντακτικών δομών και των γραμματικών τύπων έχει σχέση με το είδος του κειμένου και τη σκοπιμότητά του (π.χ. κείμενο λογοτεχνίας και κείμενο μαθηματικών).
Αναλύει και ανασυνθέτει προτάσεις που συνδέονται παρατακτικά και υποτακτικά.
Αναγνωρίζει τα γλωσσικά στοιχεία, άλλοτε μεμονωμένα και άλλοτε με τον εκάστοτε συντακτικό τους ρόλο μέσα στην πρόταση.
Εσωτερικεύει ένα κλιτικό σχήμα ρήματος στις δύο φωνές και ένα κλιτικό σχήμα πτωτικού (ουσιαστικού, επιθέτου, αντωνυμίας) στα τρία γένη.
Συνειδητοποιεί τον μορφολογικό πλούτο της ελληνικής και τον πολυσήμαντο ρόλο των καταλήξεων.
Αναγνωρίζει εμπειρικά τα συστατικά των λέξεων (μορφήματα) και το ρόλο τους στη σημασία.
Αναγνωρίζει το λειτουργικό ρόλο των προσδιοριστικών όρων και τη συμφωνία τους (γένος, αριθμός, πτώση) με τα συμφραζόμενα.
Συνειδητοποιεί ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής γλώσσας.
Διακρίνει τους φθόγγους μέσα στη λέξη και τις λέξεις μέσα στην εκφωνούμενη φράση. Να τονίζει ορθά τις λέξεις, προφορικά και γραπτά.
Κατανοεί συχνόχρηστα σχήματα λόγου.
Διαπιστώνει ότι ο ομιλητής, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας, επιλέγει και χρησιμοποιεί το κατάλληλο επίπεδο ύφους.
Οι στόχοι της γραμματικής στην Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗ
Αφού ήδη έχουν κατακτηθεί οι στόχοι της γραμματικής της Γ και Δ τάξης ο εκπαιδευτικός της Ε συνεχίζει να ανατροφοδοτεί τους μαθητές του με αυτά και προχωράει και στους επόμενους στόχους όπου ο μαθητής :
Αισθητοποιεί με πρακτικό και παιγνιώδη τρόπο την έννοια της γλωσσικής δομής.
Διαπιστώνει τις δυνατότητες αφαίρεσης, προσθήκης και αλλαγής σειράς στοιχείων της πρότασης, καθώς τις δυνατότητες μετασχηματισμού της για τις ανάγκες της επικοινωνίας.
παραγράφων και συνειδητοποιεί των κειμενικών δεικτών στη σύνδεση των παραγράφων..
Αναγνωρίζει τα γλωσσικά στοιχεία, άλλοτε μεμονωμένα και άλλοτε με τον εκάστοτε συντακτικό τους ρόλο μέσα στην πρόταση.
Εσωτερικεύει ένα κλιτικό σχήμα ρήματος στις δύο φωνές και ένα κλιτικό σχήμα πτωτικού (ουσιαστικού, επιθέτου, αντωνυμίας) στα τρία γένη.
Συνειδητοποιεί το μορφολογικό πλούτο της ελληνικής και τον πολυσήμαντο ρόλο των καταλήξεων.
Αναγνωρίζει εμπειρικά τα συστατικά των λέξεων (μορφήματα) και το ρόλο τους στη σημασία.
Αναγνωρίζει το λειτουργικό ρόλο των προσδιοριστικών όρων και τη συμφωνία τους (γένος, αριθμός, πτώση) με τα συμφραζόμενα.
Συνειδητοποιεί ειδικά χαρακτηριστικά της ελληνικής γλώσσας.
Διακρίνει τους φθόγγους μέσα στη λέξη και τις λέξεις μέσα στην εκφωνούμενη φράση. Τονίζει ορθά τις λέξεις, προφορικά και γραπτά.
Χρησιμοποιεί ορθά τα αρχαιόκλιτα.
Κατανοεί συχνόχρηστα σχήματα λόγου.
Κατανοεί και χρησιμοποιεί τη λειτουργία της ονοματοποίησης.
Διαπιστώνει ότι ο ομιλητής, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας, επιλέγει και χρησιμοποιεί το κατάλληλο επίπεδο ύφους.
Συσχετίζει το γλωσσικό μέρος του κειμένου με το οπτικό υλικό που το συνοδεύει (π.χ. εικόνες σχεδιαγράμματα κλπ)
ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ ΣΤΗ ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΓΙΑ Γ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗ
Παιχνίδια δόμησης λέξεων ή φράσεων σε παραδειγματικό και συνταγματικό άξονα με σύνθεση ανεξάρτητων γραμμάτων ή λέξεων
Παιχνίδια με το θέμα κατάληξη και τη μεταξύ τους σχέση,
Αποδόμηση, αναδόμηση και παραγραφοποίηση κειμένου.
Αφαίρεση ή προσθήκη δευτερευόντων όρων στο συντακτικό πυρήνα της πρότασης.
Πρόταση κύρια και εξαρτημένη.
Υποκείμενο, κατηγορούμενο, αντικείμενο, προσδιορισμός.
Εμπειρική διαπίστωση του λειτουργικού ρόλου ενός γραμματικού στοιχείου και των σχέσεών του με τα άλλα.
Εύρεση παραδειγμάτων από τη ζωντανή επικοινωνία.
Άσκηση στις διάφορες πραγματολογικές λειτουργίες κάθε τύπου πρότασης (π.χ. μια ερωτηματική πρόταση μπορεί να δηλώνει απορία, αίτηση συγνώμης, παράκληση, αποδοκιμασία κτλ.).
Μετασχηματισμός μεμονωμένων προτάσεων και, παράλληλα, μετασχηματισμός ολόκληρου του κειμένου που περιέχει τις προτάσεις, λ.χ. με αλλαγή των ρηματικών χρόνων ή του προσώπου της αφήγησης. πλαγιότιτλων παραγράφων σε ενιαίο κείμενο περίληψης.
Αναγνώριση συντακτικού στοιχείου σε μη πολύπλοκες προτάσεις και υπαγωγή του σε ευρύτερο συντακτικό σύνολο,
Αναγνώριση των μερών του λόγου και των γραμματικών τύπων,
Κλίση ενός «σχήματος» ρήματος,
κλίση ενός «σχήματος» πτωτικού.
Θέμα, χαρακτήρας κατάληξη και η μεταξύ τους σχέση,
Παιχνίδια συμφωνίας και ασυμφωνίας του ονόματος με τα άλλα μέλη της πρότασης,
Παιχνίδια με τους «χρόνους» του ρήματος.
Παιχνίδια με κλιτά και άκλιτα μέρη του λόγου.
Αναγνώριση επιθέτων, εκμάθηση επιρρημάτων, κτλ., και διαπίστωση του δορυφορικού τους ρόλου σε σχέση με το συντακτικό τους πυρήνα.
Διατύπωση αιτιολόγησης για τα ορθογραφικά λάθη.
Ασκήσεις χρήσης: εξακολουθητικού και στιγμιαίου μέλλοντα, άρθρου κύριων ονομάτων, αντωνυμιών που αντικαθιστούν αντικείμενα κτλ..
Ασκήσεις για την ορθή άρθρωση των λέξεων της κοινής νεοελληνικής γλώσσας.
Χρήση εναλλακτικών επιπέδων ύφους ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας (οικεία, φιλική, επίσημη κτλ.) και ανάλογη προσαρμογή του λόγου των παιδιών, γραπτού και προφορικού.
ΓΙΑ ΤΗΝ Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗ
Οι δραστηριότητες της Δ τάξης επαναλαμβάνονται καθώς οι μαθητές έχουν ήδη μάθει τα γραμματικά φαινόμενα που αναφέραμε πιο πάνω αλλά εμπλουτίζονται και με νέες όπως..
Παιχνίδια με αλλαγή της θέσης των λέξεων ή των μικρότερων φράσεων που συγκροτούν μια πρόταση.
Μετασχηματισμοί κύριων προτάσεων σε εξαρτημένες και αντίστροφα.
Ασκήσεις αναγνώρισης υποκειμένων, κατηγορουμένων, αντικειμένων, προσδιορισμών.
Εμπειρική διαπίστωση του λειτουργικού ρόλου ενός γραμματικού στοιχείου και των σχέσεών του με τα άλλα. Παραδείγματα από τη ζωντανή επικοινωνία.
Παιχνίδια με τις διάφορες πραγματολογικές λειτουργίες κάθε τύπου πρότασης (π.χ. μια ερωτηματική πρόταση μπορεί να δηλώνει απορία, αίτηση συγγνώμης, παράκληση, αποδοκιμασία κτλ.).
Μετασχηματισμός μεμονωμένων προτάσεων και, παράλληλα, μετασχηματισμός ολόκληρου του κειμένου, που περιέχει τις προτάσεις λ.χ. με αλλαγή των ρηματικών χρόνων ή του προσώπου της αφήγησης.
Αναγνώριση των μερών του λόγου και των γραμματικών τύπων,
Κλίση ενός «σχήματος» ρήματος,(μέσα σε προτάσεις)
Κλίση ενός «σχήματος» πτωτικού,(μέσα σε προτάσεις)
Παχνίδια με το θέμα, την κατάληξη
Παιχνίδια συμφωνίας και ασυμφωνίας του ονόματος με τα άλλα μέλη της πρότασης,
Παιχνίδια με τους «χρόνους» του ρήματος και τις ποικίλες δυνατότητες δήλωσης του χρόνου και των χρονικών σχέσεων,
Ασκήσεις στη χρήση: εξακολουθητικού και στιγμιαίου μέλλοντα, άρθρου κύριων ονομάτων, αντωνυμιών που αντικαθιστούν αντικείμενα κτλ.
Ασκήσεις για την ορθή άρθρωση των λέξεων της κοινής νεοελληνικής γλώσσας.
Κλίση αρχαιόκλιτων από μνήμης, με ή χωρίς τα συμφραζόμενα.
Χρήση εναλλακτικών επιπέδων ύφους ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας (οικεία, φιλική, επίσημη κτλ.) και ανάλογη προσαρμογή του λόγου των παιδιών, γραπτού και προφορικού.
LinkWithin
