Παρασκευή

Το λεξιλόγιο από την Γ μέχρι την Στ τάξη

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ  Γ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗΣ.Ο μαθητής της Γ και Δ τάξης ασκείται βαθμιαία, ώστε να είναι σε θέση να:
Προσεγγίζει το λεξιλόγιο διάφορων θεματικών περιοχών, ξεκινώντας από τις πιο εύχρηστες και γενικού περιεχομένου λέξεις και χρησιμοποιώντας βαθμιαία τις περισσότερο ειδικές και κατάλληλες.
Συνειδητοποιεί και διακρίνει με εμπειρικό τρόπο τη σημασία των λέξεων.
Συνειδητοποιεί τις κυριότερες σημασιολογικές σχέσεις: κυριολεξία, μεταφορά, συνωνυμία, αντωνυμία (αντίθεση).
Αντιλαμβάνεται το ρόλο του γλωσσικού και του εξωγλωσσικού περιβάλλοντος στον προσδιορισμό της σημασίας των λέξεων.
Αντιλαμβάνεται τον πολύσημο χαρακτήρα των λέξεων και τη λειτουργία της πολυσημίας (όταν δηλ. μια λέξη έχει πολλές σημασίες, π.χ. φύλλο).
Διαπιστώνει και μαθαίνει  ότι με την παραγωγή και τη σύνθεση δημιουργούνται χιλιάδες λέξεις.
Εξοικειώνεται με τη διαχρονική πλευρά της γλώσσας, στο βαθμό που αυτή αντανακλάται στη συγχρονική διάστασή της.
Επιχειρεί εμπειρικούς ορισμούς λέξεων.
Εξοικειώνεται με τα συνηθέστερα ακρωνύμια (αρκτικόλεξα), όπως Ο.Τ.Ε., Δ.Ε.Η., κ.τ.λ..
Καταρτίζει αλφαβητικά λεξιλόγια.
Διαπιστώνει ότι ο ομιλητής, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας και το σκοπό που επιδιώκει, επιλέγει και την κατάλληλη λέξη.
Διαπιστώνει ότι το κατάλληλο λεξιλόγιο διευκολύνει την κατανόηση και αποτελεσματική επικοινωνία.
Εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του κατά τη διδασκαλία όλων των μαθημάτων καθώς και κατά την προετοιμασία και τη διεξαγωγή των σχολικών εκδηλώσεων.


ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ε ΚΑΙ ΣΤ ΤΑΞΗΣ
Όπως και με τη Γραμματική ,το λεξιλόγιο ακολουθεί και αυτό τη σπειροειδή διάταξη που σημαίνει ότι οι στόχοι  ων προηγούμενων τάξεων που έχουν ήδη κατακτηθεί,επαναλαμβάνονται ενώ νέοι στόχοι προστίθενται όπως ..
Διαπιστώνει ότι με την παραγωγή και τη σύνθεση δημιουργούνται χιλιάδες λέξεις.
Συνειδητοποιεί και ως ένα βαθμό αφομοιώνει τους παραγωγικούς μηχανισμούς της γλώσσας και ανακαλύπτει σημασίες λέξεων που δεν γνωρίζει.
Συνειδητοποιεί ότι στη Νέα Ελληνική τα σύνθετα, τα πολυλεκτικά σύνθετα και οι περιφράσεις χρησιμοποιούνται ευρύτατα.
Εξοικειώνεται με τη διαχρονική πλευρά της γλώσσας, στο βαθμό που αυτή αντανακλάται στη συγχρονική διάστασή της.
Συνειδητοποιεί την ύπαρξη λόγιων και λαϊκών λέξεων και τη σχέση τους με διαφορετικά επίπεδα λόγου.
Επιχειρεί εμπειρικούς ορισμούς λέξεων.
Εξοικειώνεται με ακρωνύμια (αρκτικόλεξα), όπως Ο.Σ.Ε., ΙΝ.ΚΑ., κτλ..
Καταρτίζει αλφαβητικά λεξιλόγια.
Διαπιστώνει ότι ο ομιλητής, ανάλογα με την περίσταση επικοινωνίας και το σκοπό που επιδιώκει, επιλέγει και την κατάλληλη λέξη.
Διαπιστώνει ότι το κατάλληλο λεξιλόγιο διευκολύνει την κατανόηση και αποτελεσματική επικοινωνία.
Εμπλουτίζει το λεξιλόγιό του κατά τη διδασκαλία όλων των μαθημάτων και κατά την προετοιμασία και τη διεξαγωγή των σχολικών εκδηλώσεων.
Εντοπίζει τις λέξεις που εκφράζουν ειδικούς όρους σε ένα κείμενο
Αναγνωρίζει τις λέξεις που συμβάλλουν στη διαμόρφωση του ύφους (πχ βουνοκορφές, κορυφογραμμή)

ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ-από τις οποίες μπορεί να επιλέξει ο εκπαιδευτικός  για το κάθε μάθημά του -( Γ ΚΑΙ Δ ΤΑΞΗ).
Ταξινομήσεις, ομαδοποιήσεις, κατά θεματικές ενότητες ανάλογα με τις σημασίες (π.χ. συνώνυμα, αντώνυμα κτλ., τη μορφή, το θέμα), συγκρίσεις, συνθέσεις, αναλύσεις συνθέτων κτλ.
Ασκήσεις επιλογής του κατάλληλου συνωνύμου με μορφή παιχνιδιού (λ.χ. «Ο Χ βλέπει, κοιτάζει, παρακολουθεί, παρατηρεί, αγναντεύει -τηλεόραση, -το πείραμα. Ο Ψ σηκώνει -το ραβδί ,-το μπαστούνι , -τη μαγκούρα κτλ., -για να ...»). Χρήση των περιστάσεων επικοινωνίας και των επιπέδων λόγου ως κριτηρίων για την επιλογή ανάμεσα σε σημασιολογικά ισοδύναμες λέξεις ή φράσεις.
Χρήση λεξικών για εύρεση συνωνύμων, αντιθέτων.
Άσκηση για κατάλληλη χρήση των λέξεων εντός κειμένου. Σύνδεση της χρήσης των λέξεων με τα επίπεδα λόγου και τις περιστάσεις επικοινωνίας.
Λογοπαίγνια, παροιμίες, ανέκδοτα και ποιήματα με αμφίσημες λέξεις, δηλαδή λέξεις των οποίων το νόημα μπορεί κανείς να το εκλάβει και διαφορετικά.
Άσκηση στην ετυμολογική προσέγγιση της σημασίας.
Καθοδηγημένη σύνταξη προσωπικών λεξιλογίων, για διάφορους σκοπούς
Ασκήσεις υποκατάστασης λέξεων με δεδομένες συνώνυμες.
Προκαταρκτικές δραστηριότητες για την κατανόηση κειμένου με εντοπισμό και ερμηνεία των άγνωστων λέξεων και φράσεων.
Καταχώριση των νέων λέξεων και των σημασιών τους σε ειδικό τετράδιο και ομαδοποιήσεις, ανάλογα με τη σημασία, την ετυμολογική προέλευση, τη μορφή κ.τ.ό.. Αξιοποίηση του νέου λεξιλογίου κατά τη σύνθεση προτάσεων, απλών ιστοριών κ.ά..
Γραπτή και προφορική χρήση
των νέων εννοιών - λέξεων.
Εντοπισμός του ειδικού λεξιλογίου και αναγνώριση της ιδιαιτερότητας του λεξιλογίου κάθε μαθήματος.
Κατάρτιση θεματικών λεξιλογίων σε κάθε μάθημα: Φυσικά, Μαθηματικά, Θρησκευτικά κτλ.
Γράψιμο κειμένου με το νέο ειδικό λεξιλόγιο μιας διδακτικής ενότητας (π.χ. της Ιστορίας και της Μελέτης του Περιβάλλοντος).

ΛΕΞΙΛΟΓΙΟ Ε΄- ΣΤ ΤΑΞΗΣ (ΔΡΑΣΤΗΡΙΟΤΗΤΕΣ από τις οποίες μπορεί να επιλέξει για το κάθε μάθημά του ο εκπαιδευτικός  αφού ήδη έχουν κατακτηθεί οι στόχοι των προηγούμενων χρόνων):..

Ασκήσεις επιλογής του κατάλληλου συνωνύμου αφηρημένων κυρίως εννοιών, όπως επίπτωση, επίδραση, συνέπεια και αποτέλεσμα.
Χρήση των περιστάσεων επικοινωνίας και των επιπέδων λόγου ως κριτηρίων για την επιλογή και την αξιολόγηση λεξιλογίου.
Κατάλληλη χρήση λέξεων σε κείμενο. Σύνδεση της χρήσης των λέξεων με τα επίπεδα λόγου και τις περιστάσεις επικοινωνίας.
Ασκήσεις με κοινά προθήματα και επιθήματα (λ.χ. παρα-πλέω, περι-πλέω, παρα-πίνω, παρά-πλευρο, παρα-πόταμος, περι-τυλίγω, περι-κνημίδες, περί-μετρος, οικοπεδ-ούχος, σταθμ-άρχης, αρχαιο-λόγος)
Εντοπισμός και σχηματισμός πολυλεκτικών συνθέτων, και περιφράσεων (π.χ. παιδική χαρά, πλυντήριο πιάτων, φακοί επαφής, παιδί-θαύμα, κάνω υπομονή, κάνω πίσω κτλ.).
Παιχνίδια με λέξεις που έχουν ως α΄ συνθετικό λόγια αχώριστα μόρια, π.χ. ευ- και δυσ-, και αρχαίες προθέσεις, π.χ. ανα-θέτω, κατα-θέτω, παρα-θέτω, δια-θέτω, υπο-θέτω, ανα-βάλλω, κατα-βάλλω, περι-βάλλω, προ-βάλλω, προσ-βάλλω, ημι-σφαίριο, ημί-χρονο, τηλε-όραση, τηλέ-φωνο, τηλε-σκόπιο κτλ.
Ομαδοποιήσεις με βάση μορφολογικά χαρακτηριστικά: κοινή ρίζα, κοινά προθήματα και επιθήματα.
Χρήση λεξικών, ορθογραφικών, εννοιολογικών κ.ά., για εύρεση συνωνύμων, αντιθέτων
Καθοδηγημένη σύνταξη προσωπικών λεξιλογίων, για διάφορους σκοπούς
Ασκήσεις υποκατάστασης λέξεων με δεδομένες συνώνυμες και συσχέτιση με το πλαίσιο, δραματοποιήσεις, διάλογοι κτλ.
Προκαταρκτικές δραστηριότητες με άγνωστες λέξεις και φράσεις για την κατανόηση ενός κειμένου. Λέξεις κλειδιά για περιγραφές, παρατηρήσεις και αφηγήσεις
Καταχώριση των νέων λέξεων και των σημασιών τους σε ειδικό τετράδιο και ομαδοποιήσεις, ανάλογα με τη σημασία, την ετυμολογική προέλευση, τη μορφή κ.τ.ό. Χρήση των νέων λέξεων κατά τη σύνθεση προτάσεων, απλών ιστοριών κ.ά.
Γραπτή και προφορική χρήση των νέων λέξεων με την κυριολεκτική και μεταφορική σημασία τους.
Εντοπισμός του ειδικού λεξιλογίου σε κάθε μάθημα και αναγνώριση της ιδιαιτερότητάς του.
Κατάρτιση θεματικών λεξιλογίων σε κάθε μάθημα: Φυσική, Μαθηματικά, Θρησκευτικά κτλ.
Γράψιμο κειμένου με το νέο ειδικό λεξιλόγιο μιας διδακτικής ενότητας (π.χ. της Κοινωνικής και Πολιτικής Αγωγής).

 Δεν είναι μόνο αυτές οι δραστηριότητες και μόνο αυτοί οι στόχοι που πρέπει να κατακτήσουν οι μαθητές(γραμματική λεξιλόγιο) υπάρχουν στόχοι και συνδυασμοί δραστηριοτήτων για τον προφορικό λόγο ,για τον γραπτό λόγο,για τη λογοτεχνία ..Οι δραστηριότητες ,που άλλες φορές γίνονται προφορικά, άλλες γραπτά και που πολλές από αυτές επαναλαμβάνονται σε καθημερινή βάση ,είναι πολυποίκιλες και δεν είναι μόνο αυτές που αναφέρονται πιο πάνω ..Είναι πολύ σημαντικό να καταλάβουμε πως το μάθημα της γλώσσας όπως γινόταν τις περασμένες δεκαετίες έχει αλλάξει..Έχει γίνει πιο πολυσύνθετο,και κάθε γνωστικό αντικείμενο που διδάσκεται στο σχολείο συνδέεται με αυτό..

Πέρα όμως από τους εκπαιδευτικούς και οι ίδιοι οι γονείς, πολλές από αυτές τις δραστηριότητες μπορείτε να τις εφαρμόσετε και στο σπίτι σε ώρες που το παιδί είναι ευδιάθετο και ξεκούραστο..Πχ..Κατά τη διάρκεια ενός ταξιδιού με το αυτοκίνητο ή κατά τη διάρκεια του μεσημεριανού ή κατά τις ώρες που παίζετε ένα παιχνίδι με τα παιδιά σας μπορείτε να επιλέξετε να  κάνετε μια από τις προαναφερόμενες δραστηριότητες..Πχ δοκιμάστε τη δραστηριότητα επιλογής του κατάλληλου συνωνύμου όπου εσείς δίνετε μια  πρόταση και ζητάτε απ  το παιδί να βρει το συνώνυμο ρήμα..Παίρνω σαν παράδειγμα τη δραστηριότητα της Γκαι Δ τάξης με την παρακάτω πρόταση.."Ο Χ βλέπει, τηλεόραση ", και το παιδί πρέπει να ντικταστήσει το ρήμα "βλέπει"με ένα από τα παρακάτω ρήματα όπως κοιτάζει, παρακολουθεί, παρατηρεί, αγναντεύει . Δεν υπάρχει καλύτερη μάθηση όταν το παιδί παίρνει τη δραστηριότητα σαν παιχνίδι..Καλή διασκέδαση...

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...